شرح عملکرد نگهداری دیگ بخار

روشهای تمیز کاری:
با بازکردن درب جعبه دودهای جلو وعقب دیگ، می توان به تمام لوله ها دسترسی پیدا کرد.
از جلو دیگ با برس مخصوص داخل لوله ها را از رسوب و دود پاک کنید. رسوب و دوده معمولاً در پشت دیگ جمع می شود. دوده و رسوب مربوط به گذر دوم لوله ها در محفظه برگشت و دوده گذر سوم لوله ها در جعبه دود عقبی تجمع می یابد. این رسوب های دوده ای را به سادگی می توان از بین برد. با برداشتن درب انتهای محفظه برگشت، می توان به درون آن راه یافت و دوده یا رسوب آب و دوده ای را که در آن جمع شده اند، بیرون آورد و کاملا پاک نمود. هنگام نصب مجدد دربهای جلو و عقب از آببندی بودن آنها اطمینان حاصل نمایید و اگر به اتصالات صدمه ای رسیده، آنها را تعمیر و تعویض نمایید.
خاموش کردن دیگ برای مدت کوتاه:
جهت خاموش نمودن دیگ برای مدتی معین و حداکثر تا یک شیفت کاری، می توان به یکی از دو طریقه زیرعمل نمود:
۱- شیر خروجی بخار دیگ را بسته و مشعل و پمپ تغذیه را روی حالت خودکار بگذارید. با این روش، در طول این مدت فشار داخل دیگ حفظ شده و آماده شیفت بعدی می باشد.
با توجه به اینکه در این حالت، کارکرد دیگ بخار بدون حضور مسئول و ناظر انجام می گیرد، اما لازم است این امر را با شرکت بیمه در میان بگذارید تا آنها روش شما را تأیید نمایند، در این حالت لازم است قبلا از عملکرد درست سیستمها اطمینان کامل حاصل شده باشد.
۲- شیر خروجی فشار را بسته، پمپ تغذیه را در حالت دستی قراردهید و سطح آب را تا بالاترین نقطه شیشه آبنما بالا ببرید. این عمل به منظور جبران انقباض حاصل از پایین آمدن دما و فشار صورت می گیرد. پمپ را خاموش کرده و بگذارید مشعل در بالاترین فشار تنظیم شده خاموش شود. کلید پمپ تغذیه و کلید مشعل را روی حالت خاموش بگذارید، وقتی مشعل متوقف شد، آنرا باز کرده و در حالیکه فنجانک سوخت (CUP) گرم است، آنرا تمیز نمایید. اگر این کار در حالت گرم انجام نگیرد، تشعشع و حرارت حاصله باعث خشک شدن و جمع شدن رسوب کربن روی فنجانک سوخت خواهد شد. شیر آب را ببندید. چنانچه در طول این مدت فشار دیگ پایین بیاید، این کار از ورود آب به داخل دیگ جلوگیری می کند. در شروع بکار بعدی، قبل از روشن شدن دیگ، حتما شیر تغذیه آب را باز نمایید. شیشه های آب نما و سطح آب را کنترل کنید و چشم الکتریکی و شیشه دریچه دید شعله در عقب دیگ را تمیز نمایید.
خاموش کردن دیگ برای مدت طولانی:
جهت خاموش کردن دیگ بخار برای مدت طولانی، می توان به یکی از سه روش زیر عمل نمود:
۱- روش خشک کردن دیگ: وقتی دیگ را خاموش نمودید لوله ها، صفحه – لوله (Tube Plates)، کوره و تمامی سطوحی را که با حرارت و گاز احتراق تماس دارند، باید از دوده های حاصل از سوخت، تمیز نمود و بعد از تخلیه کرده و و دریچه های آدم رو، دست رو و لایروبی را بازنموده و گل و لای، رسوب و جرمها را خارج و داخل دیگ را کاملا تمیز کنید. بایستی سعی شود که داخل دیگ، کاملا خشک شده و رطوبت آن تا حد امکان گرفته شود. شناورهای کنترل کننده سطح آب را بیرون آورده و محفظه آنها را از رسوب و پوسته های زنگ، تمیز و خشک نموده و دوباره نصب نمایید. شیرهای خروجی هوا و تخلیه دیگ و تخلیه بخار را باز کنید. با به کار بردن مواد شیمیایی مناسب می توان دیگ را در حالت خشک نگهداری نمود.
در طول مدت خاموشی دیگ، بایستی در هر هفته دو یا سه بار موتورها را بچرخانید تا محور آنها به مدت طولانی در یک وضعیت نماند.
۲- در وضعیتی که دیگ آبگیری شده باشد: در صورتی که دیگ آبگیری شده باشد، آنرا خاموش کرده و سعی نمایید که حبابهای داخلی وجود نداشته باشند. آب دیگ باید هر هفته یکبار آزمایش شود و مواد شیمیایی ذخیره برای تصفیه آب در تمام مدت، جهت جلوگیری از اکسیداسیون، تزریق شود.
عیوبی که ممکن است در سیستم کار بوجود آید:
الف) دیگ آبگیری نمی کند: در این حالت ممکن است اشکالات زیر بوجود آمده باشد که باید در جهت رفع آنها اقدام نمود.
۱- کلید پمپ روی حالت روشن نباشد.
۲- آب منبع تغذیه دیگ، تخلیه شده باشد.
۳- شیر تغذیه آب که روی منبع نصب شده است، بسته باشد.
۴- صافی آب، رسوب گرفته باشد یا کثیف شده باشد.
۵- پمپ آب، هوا گرفته باشد.
۶- جهت چرخش پمپ، برعکس باشد.
۷- اتصالات روی ترمینال پمپ، صحیح یا محکم نباشد.
۸- شیر تغذیه ورودی آب به دیگ، بسته و یا دارای اشکال باشد.
۹- دستگاه کنترل کننده سطح آب، اشکال داشته باشد.
۱۰- اتصالات الکتریکی دستگاه کنترل کننده سطح آب صحیح بسته نشده باشد.
۱۱- شناور گیر کرده باشد.
۱۲- شیر زیر دستگاه کنترل کننده سطح آب باز نباشد ( در دیگ های با ظرفیت بالا).
۱۳- کنتاکتور پمپ اشکال داشته باشد.
۱۴- رله اضافه بار مربوطه عمل کرده باشد.
۱۵- فیوز مدار قدرت پمپ سوخته باشد.
ب) مشعل شروع بکار نمی کند: ممکن است اشکالات زیر بوجود آمده باشد که در این صورت باید در جهت رفع آنها اقدام نمایید.
۱- مشعل روی حالت خاموش باشد.
۲- فیوز مشعل سوخته باشد.
۳- کنتاکتور مربوطه اشکال داشته باشد.
۴- مشعل دروضعیت قطع ( Lock Out) باشد.
۵- چشم الکتریکی درمعرض نور قرار گرفته باشد.
۶- رله اضافه بار مربوطه عمل کرده باشد.
۷- اتصالات بطور کلی محکم نباشد.
۸- درب مشعل محکم بسته نشده باشد.
۹- مدار الکتریکی اشکال داشته باشد.
ج) موتور مشعل و دمنده کار می کند ولی شعله ایجاد نمی شود: این امر ممکن است در اثر یکی از مواردی باشد که ذیلاً ذکر می شود.
۱- اتصالات محکم یا صحیح نباشد.
۲- کلیدهای حد فشار هوا عمل نکرده باشد.
۳- میکروسوئیچهای مسیر دمپر هوا و سوخت عمل نکرده باشد.
۴- منبع سوخت تخلیه شده باشد.
۵- سوخت سرد است یا ترموستات خراب شده است (در زمانی که دیگ با مازوت کار می کند).
۶- دور موتور مشعل یا پمپ سوخت یا موتور دمنده برعکس باشد.
۷- صافی سوخت کثیف شده باشد.
۸- شیرهای مسیر سوخت بسته باشد.
۹- جرقه تولید نمی شود.
۱۰- الکترودها جرقه کثیف است.
۱۱- الکترود جرقه شکسته است.
۱۲- الکترودها تنظیم نیستند.
۱۳- ترانس جرقه خراب است.
۱۴- دمپر هوا عمل نکرده است.
۱۵- هوا و سوخت دارای نسبت متناسب نیستند.
د) مشعل روشن شده بلافاصله خاموش می شود.
۱- چشم الکتریکی کثیف است.
۲- در مسیر نور شعله و چشم الکتریکی مانع قرار دارد.
۳- اتصالات الکتریکی محکم نیستند.
۴- اتصالات الکتریکی در مدار چشم الکتریکی برعکس بسته شده است.
۵- جریان دریافتی چشم الکتریکی کم است.
۶- نسبت سوخت و هوا متناسب نیست و شعله کامل ایجاد نمی شود.
ه) مشعل در حین کار خاموش می گردد.
۱- سوخت تمام شده است.
۲- اشکالی در مسیر سوخت ایجاد شده است.
۳- پمپ سوخت از کار افتاده است.
۴- آب به داخل سوخت نفوذ کرده است.
۵- در صورت استغاده از مازوت سوخت سرد شده است.
۶- اتصالات الکتریکی شل شده است.
۷- پمپ سوخت هوا کشیده است.
۸- برای شیر سلونوئیدی سوخت، اشکالی پیش آمده است.
۹- در تناسب سوخت و هوا اشکالی پیش آمده است.
۱۰- چشم الکتریکی دارای اشکال شده است.
۱۱- برق قطع شده است.
۱۲- فیوز کنترل کننده مدار فرمان سوخته است.
و) شعله دود می کند.
۱- تناسب مقدار سوخت وهوا صحیح نیست.
۲- در صورت استفاده از مازوت دمای سوخت کم است.
۳- فشار سوخت زیاد است.
۴- لوله های پاس ۲ و ۳  کثیف شده است.
۵- در مسیر دود کش اشکال پیش آمده است.
ز) مشعل دائماً خاموش و روشن می گردد.
۱- بار دیگ نسبت به اندازه و ظرفیت آن کم است.
۲- نشت لوله های مسی باعث اختلال کار در کلیدهای فشاری شده است.
۳- کلیدهای فشاری معیوب شده است.
۴- درب مشعل محکم بسته نشده است.

عوامل خطر آفرین در دیگ های بخار:
عوامل بروز انفجار در دیگها ممکن است به دلایل زیر باشند:
۱- عدم رسیدگی منظم به عملکرد صحیح سیستمهای اتوماتیک و کنترل دیگهای بخار، هر چند مطابق آیین نامه ها و استانداردهای بهره برداری از دیگ باشند. لازم است که سیستمهای خودکار و کنترل، روی دیگ نصب گردند، گرچه این عمل نیاز به نظارت را به حداقل می رساند، مع الوصف امکان دارد به دلایل مختلف سیستمهای کنترل فشار، سطح آب و … صحیح عمل نکنند.
۲- دستکاری کردن سیستمهای فرمان مشعل، پمپ و … و تنظیم آنها از طرف افرادی که تخصص لازم برای این کار را ندارند و آموزشهای ویژه در این زمینه را ندیده اند.
۳- ریزش سوخت مایع و یا جمع شدن گاز در ناحیه کوره و محفظه برگشت و احتراق ناگهانی.
۴- کوتاهی و عدم دقت در آزمایش شیرهای اطمینان و کنترل کننده سطح آب.
۵- تشکیل رسوب روی کوره و سطوح حرارتی.
۶- خوردگی در ناحیه پوسته و سطوح حرارتی و عدم بازرسی دوره ای و ضخامت سنجی قسمت های تحت فشار.
۷- عدم استفاده از وسایل تصفیه و کنترل خوردگی آب.